ایاصوفیه، که بسیاری آن را اوج معماری بیزانسی می‌نامند، برای قرن‌ها مسیر توسعه معماری را در بسیاری از ایالات اروپای شرقی و غربی و همچنین خاورمیانه تعیین کرد. در دین مسیحیت شاید بتوان آن را یکی از بناهای تاریخی نامید.
بسیاری از کلیساهای ارتدکس به افتخار حکمت خدا در قسطنطنیه ساخته شدند، اما ایاصوفیه بزرگترین و مشهورترین آنهاست.
تاریخ دو نام از نویسندگان این اثر هنری را نام می برد: ایزیدور میلتوس و آنفیمی از ترال. اینها آسیایی هستند که تقریباً ده هزار کارگر با آنها کار می کردند.
در سال 324، کنستانتین کبیر به افتخار خود شهر قسطنطنیه را تأسیس کرد که پایتخت جدید امپراتوری او شد. و دو سال بعد دستور ساخت کلیسای ایاصوفیه را داد که در قسطنطنیه به اولین بنای معماری بیزانس تبدیل شد. البته، اول از همه، او باید عظمت امپراطور را تجسم می کرد، بنابراین طلا، مرمر، نقره از همه جا به اینجا آورده شد.عاج، سنگ های قیمتی هر چیزی که می توانست برای کلیسای جامع جدید مفید باشد از معابد باستانی اطراف خارج شد.
خ.
مواد تسمه: آهک ساخته شده با آب جو، سیمان با افزودن روغن. با این حال، تجمل او در استفاده از سنگ های قیمتی - توپاز، یاقوت کبود، یاقوت بود. حتی کف آن نیز از یاس و پورفیری ساخته شده بود. وقایع نگاران آن زمان معبد را "منظره ای شگفت انگیز، که تا آسمان اوج می گیرد، پر از نور خورشید که گویی نور از درون تابیده می شود" نامیده اند.
با شکوه ترین در ایاصوفیه گنبد آن با قطر ۳۲ متر است. برای اولین بار در طول ساخت، گنبد با طاق های مثلثی ساخته شد: آن را چهار ستون نگه می دارند، در حالی که خود از چهل طاق با پنجره تشکیل شده است. پرتوهای خورشید که به درون آنها می ریزد، این توهم را ایجاد می کند که گنبد در هوا شناور است.
در آغاز قرن سیزدهم، کلیسای ایاصوفیه از صلیبیون آسیب زیادی دید: بخشی از ثروت آن به اروپا برده شد. از سرنوشت محراب طلایی که از محراب برداشته شد اطلاعی در دست نیست.
در قرن پانزدهم، پس از تصرف شهر توسط ترکها، کلیسای جامع به دستور محمد فاتح به مسجد تبدیل شد. و از آنجایی که طبق قوانین مسلمانان نمی توان حیوانات و مردم را بر روی دیوارها ترسیم کرد، تمام دیوارهای آن به طرز وحشیانه ای با آهک آغشته شد، به جای صلیب هلالی نصب شد و چهار مناره تکمیل شد. در داخل، معبد ایاصوفیه که امروزه ایاصوفیه نامیده می شود، با مقبره ها و تخت مجلل سلطان تکمیل شد و نام پیامبر با طلایی بر روی سپرها نمایش داده شد.محمد و خلفای اول.
به طور معجزه آسایی در بالای ورودی، موزاییکی با مجسمه های مریم با یک نوزاد حفظ شده است،
کنستانتین و ژوستینیان.
ایاصوفیه یک جاذبه دارد: در داخل ستونی وجود دارد که به آن عرق کردن می گویند. طبق افسانه ها، تمام نقاط درد در یک فرد اگر به آن چسبیده شود، فوراً درمان می شود.
علاوه بر این، معبد یک راز دارد: در یکی از طاقچه های آن در سمت راست، دائماً سر و صدا شنیده می شود. افسانه می گوید که حدود هزار مؤمن از ترکان در کلیسا پنهان شده بودند و هنگامی که مهاجمان به داخل هجوم آوردند، کشیش دعایی خواند. هنگامی که جانیچرها شمشیرهای خود را بر سر کشیش بلند کردند، ناگهان دیوار طاقچه باز شد و او را به داخل کشاند. می گویند این سروصدا صدای دعای همان کشیشی است که منتظر زمانی است که بالاخره ایاصوفیه دوباره مسیحی شود تا بیرون برود و خدمت را ادامه دهد.
